MS-Liga in transitie

MS-Liga in transitie

Grondige veranderingen in onze organisatie

Bijna dagelijks komen er berichten dat in banken of verzekeringsmaatschappijen maar bv. evengoed bij mutualiteiten of in ziekenhuizen grondige veranderingen aan het gebeuren zijn,  die - spijtig genoeg - veelal tot gevolg hebben dat mensen hun baan verliezen. MS-Liga Vlaanderen (MSLV) leeft niet op een eiland te midden van die veranderingen. Ook wij ervaren ze aan de levende lijve.

Maatschappelijke veranderingen en ander zorgmodel

Wat verandert er nu allemaal? We leven in een IT-gedreven maatschappij. In ons privéleven zijn Google en de sociale media nooit ver weg. Maar in organisaties is de omschakeling naar een dienstverlening die steeds meer geautomatiseerd en geïnformatiseerd verloopt nog groter. Ook vzw’s ontsnappen daar niet aan. Er is een duidelijke dominantie van het concept kostefficiëntie (meer doen met minder) bij overheden, maar ook in de non- of social profit. De nieuwe vzw-wetgeving waarbij vzw’s sinds mei 2019 vallen onder het vennootschapsrecht, is een duidelijke exponent van de wijze waarop de overheid de sociale en culturele sectoren wil laten functioneren. De ‘markt van de vrijgevigheid’ waar die culturele en sociale organisaties (dus ook wij) grotendeels van afhangen voor hun financiering, wordt steeds efficiënter benaderd door grote actoren die ervoor zorgen dat fondsenwerving grotendeels een professionele activiteit wordt. De overheid kan/wil de kost van de zorg niet meer dragen, met als gevolg dat de zorgmarkt enerzijds geliberaliseerd wordt en anderzijds men de burger responsabiliseert om zoveel mogelijk zelf de zorgrol op te nemen.

MS-Liga Vlaanderen: de inspanningen volstaan niet meer

De MSLV is dankzij grote inspanningen in het verleden van bestuurders, vrijwilligers en personeel kunnen uitgroeien tot een actieve, daadkrachtige en financieel sterke organisatie. Eén van de verdiensten daarbij is dat dankzij een overeenkomst met de Vlaamse overheid er gesubsidieerd gespecialiseerd personeel kon aangeworven worden om de dienstverlening voor PmMS en hun omgeving te realiseren. Dat maakt dat de MSLV een eerder unieke en atypische positie inneemt tussen de patiëntverenigingen, net door de mix van haar twee pijlers: vrijwilligerswerking en professionele dienstverlening.

Maar MSLV kampt al jaren met grote zorgen om het geheel van onze werking financieel gezond te houden. We hebben een fantastische dienstverlening georganiseerd doorheen de jaren dankzij grote inspanningen van de maatschappelijk werkers, de vrijwilligers en de centrale werking, maar de kosten van het personeel die jaarlijks stijgen, worden onvoldoende gecompenseerd door vaste inkomsten. Lobbywerking bij overheden om erkend en dus ook structureel gefinancierd te worden, kostenbesparingen en de uitbouw van de fondsenwerving zowel lokaal als via legatenwerving, hebben ons een hele tijd kunnen behoeden voor drastische maatregelen, maar volstaan uiteindelijk niet om de toekomst van onze werking veilig te kunnen stellen.

Moeilijke stappen

De hierboven geschetste problematiek is niet nieuw. We kennen al jaren een zeer grillig verloop van de inkomsten terwijl de grootste kosten, met name de personeelskosten stijgen. Onze dienstverlening, waar iedereen, zowel PmMS als vrijwilligers vierkant achter staat, dat zijn in feite grotendeels de personeelskosten van de maatschappelijk werkers en hun leiding. En daar verkijkt men zich helemaal op. Dikwijls krijgen we te horen: ’ja, maar als ik geld stort dan mag dan niet naar het personeel gaan’. Dat betekent dat men eigenlijk zegt dat de dienstverlening niet gefinancierd moet worden, met andere woorden, de maatschappelijk werkers niet betaald moeten worden. Andere patiëntorganisaties kijken met grote ogen naar wat wij uitgebouwd hebben en zijn vaak ook vragende partij om voor hun cliënten iets dergelijks op te zetten, maar zien het niet zitten wegens te weinig eigen expertise en vooral wegens te weinig vaste inkomsten om jaar in jaar uit maatschappelijk werkers te betalen voor het continu aanbod aan dienstverlening ter plaatse.

En zo komen we met onze rug tegen de muur te staan. Nog meer fondsen werven? Op papier is dat een nobel streven, maar we weten allen –en dat hebben al heel wat vrijwilligers ons terecht duidelijk gemaakt- aan hun inspanningen komt er ook een einde. Centraal ontwikkelen we sinds een aantal jaren een centrale fondsenwerving die intussen al instaat voor de financiering van de centrale werking zelf, maar dan hebben we nog altijd niet voldoende inkomsten om al de maatschappelijk werkers te blijven betalen. Dat is zeer triest om vast te stellen, maar nu eenmaal ook de harde realiteit.

Vierjarenplan: 2019-2020

Midden 2018 besliste de Raad van Bestuur om stappen te zetten die de MSLV op 4 jaar tijd uit het financieel slop zouden moeten halen. Sindsdien zetten we de goedgekeurde geplande stappen telkens om in een uitgewerkt jaarplan. Twee absolute prioriteiten moesten we zo snel mogelijk aanpakken. Enerzijds moesten de investeringsmiddelen voorzien worden , die wegens zeer strakke besparingen jarenlange uitgebleven. Anderzijds moest een oplossing gevonden worden voor de steeds verder oplopende personeelskosten.

Voorafgaand aan de beslissing midden 2018 hadden we daarom reeds een MS Ronde van Vlaanderen georganiseerd in de provincies om met de vrijwilligers en de PmMS in een open dialoog te communiceren hoe we ervoor stonden. Belangrijk was aan te kunnen brengen hoe we hun financiële steun komende uit hun ‘slapende’ reserves echt nodig hadden om die stappen te kunnen zetten. Dit was, en is, uiteraard een moeilijke stap, want de vrijwilligers hebben zich jaren ingezet om financiële middelen bijeen te krijgen. Met onderlinge solidariteit om de werking van de MS-Liga in zijn geheel te ondersteunen, geraken we zo wel een noodzakelijke stap vooruit. En dit gebeurt niet ten koste van de provincies en afdelingen, want zij kunnen hun werking voor de PmMS op jaarbasis zonder zorgen blijven verder zetten aangezien hun middelen, centraal bijeengebracht via ‘pooling’, transparant en gekend blijven ‘plakken’ aan hun afdeling. Concreet kunnen ze ieder moment weer aan de middelen geraken die ze zelf bijeen gewerkt hebben.

Harde noot om te kraken ... maar tegelijk ook andere aanpak via een transitieplan

Was de ‘pooling’ een moeilijk verhaal, de volgende stap was minstens zo moeilijk. En zo werd aan de Raad van Bestuur van september, op basis van zo objectief mogelijke criteria, een plan voorgelegd om te besparen op personeel, met name maatschappelijk werkers. Het plan werd goedgekeurd en leidde tot ontslag om economische redenen. Dit was een zeer harde noot om te kraken, uiteraard in eerste instantie voor de 4 maatschappelijk werkers waarvan we afscheid moeten nemen, maar eveneens voor alle betrokkenen (bestuur, directie, collega’s, …). De ontslagen werden zo correct mogelijk uitgevoerd met een meer dan begripvolle overeenkomst en aanbod voor verdere begeleiding. Eén maatschappelijk werker in Oost-Brabant is inmiddels reeds niet meer aan de slag. Uiteraard werden de PmMS uit haar regio hiervan op de hoogte gebracht.

De bedoeling van het 4-jarenplan is om tegelijk met deze maatregelen een grondige herdenking door te voeren van de dienstverlening. Want niet alleen het zorglandschap verandert. Ook de behoeften van PmMS veranderen. Niet iedereen wil via huisbezoeken geholpen worden. Er is veel meer zelfredzaamheid en daar moet absoluut rekening mee gehouden worden, terwijl we er ook van overtuigd zijn dat er ook heel veel PmMS ons echt nog in hun thuisomgeving nodig hebben. Dat wil dus zeker niet zeggen dat we mensen in de steek laten, maar het gewoon anders en ook efficiënter zullen aanpakken.

De multidisciplinaire raadplegingen bestaan nu reeds 10 jaar en bewijzen nog meer dan verwacht hun waarde om PmMS net die efficiënte omkadering te bezorgen. Zitdagen zullen daar aan gekoppeld worden. En er komen zeker ook nog stapsgewijs andere maatregelen die de directie samen met de maatschappelijk werkers zal uitwerken om de dienstverlening 2.0 te verzekeren. Meer daarover vind je in het eerste nummer van MS-Link 2020 dat volledig gewijd zal zijn aan transitie in heel wat facetten.

Wie vragen heeft, kan terecht bij mij (directeur@ms-vlaanderen.be) of het diensthoofd sociale dienst (paul.vanlimbergen@ms-vlaanderen.be )

Luc DE GROOTE

Directeur MS-Liga Vlaanderen vzw