MS-Liga Vlaanderen vzw

Behandeling van MS

Verschillende behandelingen werden voor MS ontwikkeld, zowel medicamenteuze als niet-medicamenteuze. Aangezien MS in verschillende vormen voorkomt en de symptomen uiteenlopend zijn, is het belangrijk dat de behandeling wordt afgesteld op de persoonlijke noden van de persoon met MS.

Multidisciplinaire aanpak

MS is een complexe ziekte die vaak op verschillende lichaamsfuncties een invloed heeft. Daarom is het van belang dat artsen en zorgverleners met elkaar samenwerken. Zo ontstaat een zogenaamde multidisciplinaire behandeling. Het is goed om steeds het volledige behandelplan op tafel te leggen en te bespreken. Zo wordt het overzicht bewaard en kunnen artsen alles goed opvolgen. Een persoon met MS kan steeds zelf bepalen of een voorgestelde behandeling bij hem/haar past en of hij/zij er vertrouwen in heeft. Een behandeling opstarten kan enkel met de goedkeuring van de persoon met MS.

Medicamenteuze behandelingen

Behandeling van aanvallen (acute behandeling)

Aanvallen of opflakkeringen van MS worden veroorzaakt door ontstekingen in de hersenen en het ruggenmerg waarbij de myelinelaag rond de zenuwbanen wordt beschadigd. Die schade zorgt voor de vertraging of onderbreking van de prikkelgeleiding langs de zenuwbanen en veroorzaakt de symptomen van MS. Sommige aanvallen zijn eerder mild van aard en gaan voorbij zonder dat een behandeling nodig is.

Zwaardere opflakkeringen (bv. bij verlies van zicht, ernstige zwakte of aantasting van het evenwicht) die een sterke invloed hebben op het dagelijkse leven, zullen worden behandeld met een kuur van corticosteroïden. Hierbij wordt een hoge dosis cortisone gedurende drie tot vijf dagen toegediend om de symptomen van de opflakkering sneller voorbij te doen gaan. Nadat de cortisone is uitgewerkt, is er geen gunstige blijvende invloed meer op het verloop van MS. Cortisone kan dus niet gebruikt worden als een behandeling van de ziekte zelf.

Voorkomen van aanvallen (preventieve behandeling)

Ondanks dat personen met MS dezelfde symptomen kunnen vertonen bij het begin van de ziekte, kan het uiteindelijke ziekteverloop sterk verschillen. Het is belangrijk om kenmerken die het verloop van MS kunnen voorspellen (prognostische parameters) zo vroeg mogelijk te herkennen.

Er bestaan verschillende medicijnen die de ontstekingsactiviteit van MS proberen tegen te gaan. Deze medicatie heeft vaak verschillende werkingsmechanismen. Het doel van behandeling is om de ziekteactiviteit te voorkomen (dus geen opflakkeringen, geen nieuwe MRI-letsels en geen verergering van beperkingen). De intensiteit van de behandeling moet dus afgesteld worden op de verwachte prognose van de persoon met MS.

Behandeling van symptomen

Behandeling van MS vraagt een persoonlijke aanpak. De medicamenten die bij MS gebruikt worden, worden ingedeeld op basis van de sterkte waarmee ze MS afremmen en de eventuele risico’s die eraan verbonden zijn. Zo zijn er eerstelijns- en tweedelijnsbehandelingen. Samen met de neuroloog wordt besproken welke medicatie optimaal is voor de situatie en de symptomen.

Eerstelijnsbehandeling van MS

Een eerstelijnsbehandeling is een behandeling die gestart kan worden bij iedere persoon bij wie de ziekte voldoende recente ziekte-activiteit vertoont (relapsing-remitting MS). In België zijn op dit moment volgende producten beschikbaar voor de behandeling in eerste lijn:

  • Dimethylfumaraat – Merk Tecfidera ®
  • Interferon-bèta - Merken Avonex ® – Betaferon ® – Plegridy ® – Rebif ®
  • Glatirameeracetaat - Merk Copaxone®
  • Ozanimod - Merk Zeposia®
  • Ponesimod - Merk Ponvory®
  • Teriflunomide - Merk Aubagio®

Dimethylfumaraat, ozanimod en ponesimod zijn efficiënter dan de overige eerstelijnsmedicatie. Ze tonen dalingen van 50 tot 60% aan in het aantal opflakkeringen. Het aantal nieuwe MRI-letsels of actieve ontstekingsletsels daalt met 80%.

Tweedelijnsbehandeling van MS

Een tweedelijnsbehandeling wordt ingezet wanneer er ziekte-activiteit doorbreekt onder een eerstelijnsbehandeling of wanneer de ziekte vanaf het begin erg agressief verloopt. In België zijn op dit moment volgende producten beschikbaar voor de behandeling in tweede lijn:

  • Alemtuzumab - Lemtrada®
  • Cladribine - Mavenclad®
  • Fingolimod - Gilenya®
  • Natalizumab - Tysabri®
  • Ocrelizumab - Ocrevus®
  • Ofatumumab - Kesimpta®
  • Ublituximab - Briumvi® 
Tijdslijn MS-medicatie

Derdelijnsbehandeling van MS

Derdelijnsbehandeling kan worden ingezet als tweedelijnsmedicatie niet goed genoeg werkt.

Stamceltransplantatie wordt voor een specifieke groep personen met zeer ernstige MS overwogen. Dit verloopt volgens specifieke richtlijnen op Europees niveau.

Siponimod - Mayzent® behoort niet tot de eerste- of tweedelijnsbehandelingen omdat het in Europa enkel geregistreerd is voor behandeling van personen met secundaire progressieve MS met actieve ziekte, dus met bijkomende opflakkeringen of nieuwe letsels op MRI.

kiné

Niet-medicamenteuze behandelingen

Revalidatie en kinesitherapie

Een kinesitherapeut kan personen met MS bijstaan tijdens de revalidatie door middel van begeleide oefeningen en verbetering van bewegingen. De kinesist zal een persoonlijk aangepast oefenprogramma uitwerken afhankelijk van de noden en mogelijkheden.

Kinesitherapie kan helpen bij problemen zoals verminderde mobiliteit, verlies van evenwicht, spierzwakte en slechte houding en vermoeidheid. Blaas- en darmproblemen, spierspasmen en spierstijfheid kunnen ook behandeld worden.

Niet-medicamenteuze behandeling van MS - In beweging blijven

Beweging

Bewegen is erg belangrijk. Op deze manier kan gewerkt worden aan de verlichting van aanwezige symptomen. Actief blijven zorgt voor:

  • een betere algemene gezondheid en werking van het lichaam, zelfs bij MS;
  • een gunstige invloed op spierkracht en uithouding;
  • het behoud van meer mobiliteit en zelfstandigheid bij het ouder worden;
  • een betere omgang met symptomen ten gevolge van MS;
  • een positieve controle over het lichaamsgewicht, zeker in combinatie met een gezonde voeding;
  • een positieve invloed op de geestesgesteldheid.

Zoek naar activiteiten die aangenaam voor je zijn en waar je voldoening in kan vinden. Vraag eventueel advies aan de kinesist. Aangepaste oefeningen kunnen helpen om een zo gezond mogelijk leven te leiden met MS.

Niet-medicamenteuze behandeling van MS - Voeding

Voeding

Gezonde voeding voorziet het lichaam van de noodzakelijke voedingsstoffen voor optimale werking. Dit is zeker belangrijk voor mensen met een chronische en onvoorspelbare ziekte zoals MS. Sinds een aantal jaren legt men een verband met het microbioom. Het is mogelijk dat het darmmicrobioom een rol speelt bij de verschillende vormen en/of evoluties die een persoon met MS doormaakt. De link tussen voeding/levensstijl en ontstekingsziekten suggereert nieuwe mogelijkheden voor het onderzoek naar behandelingen via voeding, prebiotica, probiotica of eventueel stoelgangtransplantatie.

In gevarieerde gezonde voeding zitten voldoende vitaminen en mineralen. Bovendien heeft gezonde voeding een positieve invloed op het lichaamsgewicht.