Illustratie van een zenuwcel (neuron) met een beschadigde myelineschede (hier in oranje) rond zijn axon

Wat gebeurt er in het lichaam?

Deze temperatuurgevoeligheid valt te verklaren door naar de werking van onze zenuwen te kijken. Een zenuw geeft zijn elektrische signalen door via een lange kabel (axon) die goed geïsoleerd is door middel van kleine worstvormige isolatiehulsjes (de myeline). Het is dankzij deze myeline dat de zenuwgeleiding heel snel verloopt.  

Bij mensen met MS ontstaat er door de ziekte beschadiging van dit isolatiemateriaal. Dit gebeurt op het moment van een nieuwe opflakkering, waarbij witte bloedcellen het myeline beschadigen. Het is op dat moment dat je nieuwe klachten ervaart. Ons zenuwstelsel probeert dit isolatiemateriaal zo goed mogelijk te herstellen. Alleen is de kwaliteit van dit nieuwe isolatiemateriaal minder goed. Dit zorgt ervoor dat bij temperatuursveranderingen – en dan vooral temperatuurstijging- het geleiden van de elektrische signalen doorheen de zenuw minder goed (trager) gebeurt. Op dat moment zullen mensen met MS merken dat bepaalde klachten zullen toenemen. 

Het is belangrijk om te weten dat deze verergering van de klachten tijdelijk is. Van zodra je lichaamstemperatuur weer normaal wordt, nemen de klachten weer af. Warmte- of koudegevoeligheid betekent dus niet dat er nieuwe schade ontstaat. 

Wat kun je doen bij warmtegevoeligheid?

Wanneer de temperatuur stijgt, kunnen klachten tijdelijk toenemen. Dit kan gebeuren door warm weer, een warme douche, koorts of lichamelijke inspanning. Op raadplegingen horen we dat mensen in die warmtegevoelige periodes  
meer last hebben van vermoeidheid, waziger zien ("Fenomeen van Uhthoff”), verminderde kracht of coördinatie en natuurlijk ook gevoelloosheid of tintelingen. 

Je kan de hinder van warmtegevoeligheid proberen te verminderen met volgende eenvoudige tips: 

  • Blijf in de schaduw of in een koele ruimte.

  • Blijf in de schaduw of in een koele ruimte. 

  • Draag luchtige, ademende kleding. 

  • Koel jezelf af met een natte doek, koelvest of handventilator. 

  • Neem liever lauwe dan hete douches of baden. 

  • Plan activiteiten op de koelere momenten van de dag. 

  • Neem in geval van koorts, koortswerende medicatie in overleg met de huisarts. 

Fenomeen van Uhthoff

Het fenomeen van Uhthoff is vernoemd naar oogarts Wilhelm Uhthoff. Hij stelde al aan het eind van de 19de eeuw vast dat personen met MS tijdelijk een minder scherp zicht kunnen hebben na een fysieke inspanning.

Een hogere temperatuur kan bovendien leiden tot een verergering van MS-symptomen en een vermindering van de fysieke prestaties. Daardoor kan het Fenomeen van Uhthoff makkelijk verward worden met het begin van een opflakkering. Maar wanneer de omgeinvgs- of lichaamstemperatuur opnieuw daalt, verdwijnen ook de klachten die gepaard gaan met het fenomeen van Uhthoff. 

 

Wat met koudegevoeligheid?

Hoewel warmtegevoeligheid het meest voorkomt bij mensen met MS, is er ook een minderheid die juist gevoelig is voor koude. Bij lage temperaturen merken deze mensen dat ze vaker last hebben van stijvere spieren of spasticiteit. Daarnaast zijn vaak gehoorde klachten ook een pijnlijk gevoel in de gewrichten en de indruk hebben om moeilijker ‘in gang’ te geraken. Voor personen met MS die gevoelig zijn aan koude, gelden de volgende tips: 

  • Draag warme, gelaagde kleding. 

  • Gebruik handschoenen, sjaal en warme sokken om warmte vast te houden. 

  • Zorg voor een warme slaapomgeving. 

  • Blijf in beweging. 

Als gevolg van koude- of hittegevoeligheid heb ik regelmatig last van klachten zoals vermoeidheid, chronische pijn, duizeligheid en een wazig zicht. Het helpt me om steeds zo goed mogelijk te anticiperen op koude of warmte.
Dirk Smout
persoon met MS